prentje en de lessen

Nog een keer kijk ik de kring rond. Met deze mensen heb ik de afgelopen 12 weken lief en leed gedeeld. En na vandaag zie ik ze nooit meer. 

Dat is de keerzijde van ACT in groepsvorm. Maar ergens is zo’n afronding ook wel fijn. Het is in ieder geval een goed moment om de balans op te maken. Welke 7 dingen heb ik de afgelopen tijd geleerd over mijn angststoornis?

• De angst is niet de vijand. Net als de innerlijke criticus werkt hij hard om me veilig te houden. Ooit heb ik ze onbewust in het leven geroepen, en ze gaan pas weg als ze intrinsiek voelen dat ik ze niet meer nodig heb. 
• De angst die vaak door mijn lichaam giert, is biologisch verklaarbaar: namelijk een overbelast zenuwstelsel. Dit zenuwstelsel staat vanaf mijn geboorte (en zelfs daarvoor) op de stand ‘onveilig’. Dat is de default-modus. Complex jeugdtrauma (cptts) heeft dit versterkt. Met lichaamswerk zoals ademhalingsoefeningen probeer ik mijn lichaam te leren dat het veilig is om te ontspannen. 
• Angst en (een gebrek) aan zelfcompassie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De angst om het niet goed te doen is vaak het startpunt van een paniekaanval. En ik kan het niet snel goed doen: als ik dingen vermeed werd ik boos op mezelf, maar als ik mezelf teveel pushte ook.
• Ik kan mijn perfectionisme loslaten als ik creëer. Of ik nu rendieren maak voor kerst, mijn gedachten op papier zet of een lichtval fotografeer: het brein heeft even geen ruimte voor dwang. 
• Veiligheid zit in jezelf (of niet). Je kunt dit niet ‘uitbesteden’. Als je steeds aan een ander (of ChatGPT) moet vragen of iets veilig is, ontneem je jezelf de kans om dit zelf waar te nemen. Daarnaast is het net zo verslavend als hard-drugs. 
• Liefde is het tegenovergestelde van angst. Mededogen voor je medemens en jezelf, proberen (voor)oordelen achterwege te laten: het zorgt voor een energie-switch. Oprechte verbinding met anderen is een directe levensbehoefte en zorgt voor zingeving.  
• Ik kan alle antidepressiva slikken die er op de markt zijn; zolang ik bovengenoemde punten niet integreer in mijn leven, blijf ik in gevecht met mijn ocd en daarmee met mezelf.   

Nog een keer delen we onze waarden. Onwennig nemen we afscheid. ‘Het ga jullie allemaal goed’, fluister ik, voor we allemaal ons eigen pad vervolgen.    

prentje en de 3 H's

 👂 🧸 💁‍♀️ 3 H's: Hear, Hug, Help oftewel: wil je een luisterend oor, een knuffel of praktisch advies?

Vandaag kwam het rapport van het Trimbosinstituut en het RIVM over mentale gezondheid uit. Één of de vier volwassenen kampt met een psychische aandoening. Bij jongeren is dit zelfs één op de drie.

Een belangrijke factor voor de mentale gezondheid is of iemand het gevoel heeft sociale steun te hebben.

In mijn ACT-groep hoorde ik vanmiddag een mooi ezelsbruggetje voor support: de 3 H's.

Deelt iemand zijn probleem met je? Vraag dan waar hij behoefte aan heeft.

We zijn vaak geneigd om meteen met oplossingen te komen. Deels uit eigen ongemak, maar ook omdat we denken dat onze zoon, partner, collega of buurvrouw daar op zit te wachten. Maar soms wil iemand even zijn verhaal kwijt. Of het gevoel hebben er niet alleen voor te staan.

Gewoon vragen dus. Welke H?

Juist in deze tijd waarin de psychische noodklok wordt geluid, kunnen we zoveel voor elkaar betekenen...

prentje en de voornemens

🎇Ooit had ik me met Oud & Nieuw voorgenomen om nooit meer een fout te maken. 

🎁 Vervolgens bestelde ik het verkeerde presentje met de keuzecadeaubon die ik van mijn werk voor kerst had gekregen. 

Mijn goede voornemen was binnen één uur gesneuveld. 

🙇‍♀️ Ik zag zelf niet in wat een onrealistisch voornemen het was. Dat het ingaat tegen het mens-zijn. Ik was alleen maar boos op mezelf dat ik meteen gefaald had. 

Vrijdag had ik me voorgenomen nooit meer iets te vermijden. 

Zaterdag ging ik voor het eerst sinds lange tijd de stad in en voor ik de eerste winkel binnenstapte, hing mijn goede voornemen al aan de wilgen. 

En het gekke is: ik had het zelf niet eens in de gaten. Ik merkte het pas op nadat ik een paniekaanval kreeg. En het mezelf meteen kwalijk nam. 

Bij mijn #angststoornis roepen twee deelpersoonlijkheden om het hardst: de Superbeschermer en de Interne criticus. 

🦸‍♂️De Superbeschermer wil overal controle over houden. Als ik op de zaterdagmiddag de stad inga, weet hij niet hoe snel hij vooraan in de rij moet gaan staan. Want: overal drukte en prikkels. Hij maakt overuren in al zijn ijverigheid. Hij wil me namelijk niet alleen voor het moment veilig houden, maar wil ook voorkomen dat ik me in de toekomst zorgen ga maken. 

🦹🏻‍♂️ De Superbeschermer heeft één grote Vijand: het onverklaarbare. Hij scant razendsnel de omgeving. Héé, waarom demonteert die man een vuilnisbak om er een broek in te gooien? Net als ik er langs loop? 

🍔 De Superbeschermer haalt meteen zijn grote handlanger erbij: de Interne criticus. Ook die is overijverig; opeens herinnert hij zich dat er toch weer iets is vermeden. Ik had het aanbod om eerst op de hoek te gaan lunchen afgeslagen vanwege een vorige paniekaanval daar. 

💪🏻Nu ze hun krachten kunnen bundelen, worden ze samen bijna onoverwinnelijk. Want tja, als we gewoon waren gaan lunchen, had ik daar net niet gelopen. Om het af te maken, halen ze er een derde bekende bij: Schuldgevoel. 

De ocd viert hoogtijden. Het heeft lang geduurd voordat ik inzag dat ze alledrie onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. En dat het om het proces gaat, en niet om het perfect doen. 

😔 De stem die niet meer te horen is, is die van de zelfcompassie. Het lukt me niet meer met mildheid te kijken. 

Daar heb ik anderen bij nodig. Mijn lief, mijn therapeut bij de hypnotherapie, mijn lotgenoten bij ACT, en de lezers hier. 

Komende ouderejaarsavond heb ik opnieuw een goed voornemen. 

Dat ik mijn mens-zijn accepteer. 

En dat ik zoveel fouten mag maken als nodig.

prentje en de auto

‘Hoe meer je luistert naar je eigen behoeften, hoe minder luid de stem van de angst wordt’. Ik kijk de hypnotherapeut aan. 

Ik heb haar zojuist verteld over mijn laatste paniekaanval. ‘Een paniekaanval betekent dat je over je eigen grenzen gaat’, legt ze uit. ‘Je lichaam geeft een signaal af.’

Eigenlijk een waarschuwing, bedenk ik me. Ik vind het soms lastig om naar mijn lichaam te luisteren, omdat het ook vaak een ‘vals alarm’ afgeeft. Het is te gevoelig afgesteld, als een autoalarm dat gaat loeien als er een vlieg op de motorkap landt. 

En paniekaanvallen zijn niet handig in het dagelijks leven. Om er mee te dealen, heb ik mezelf aangeleerd om te dissociëren. Ik verdwijn. Eigenlijk zou ik op dat moment letterlijk willen verdwijnen, maar omdat dat vaak niet kan, verdwijn ik figuurlijk. Daarmee verbreek ik de verbinding. De verbinding met mezelf, maar ook de verbinding met de ander. 

Ik verlaat alles en iedereen. 

Degene die ik op dat moment het meest in de steek laat, is mijn innerlijke kind. Het kind dat dit mechanisme zichzelf heeft aangeleerd om te overleven. Die koste wat het kost de ander niet wil afwijzen, en daarmee zichzelf afwijst. 

En wat is het lastig om dit patroon te doorbreken. Ik kan dat niet alleen, ik heb hier hulp bij nodig. ACT en hypnotherapie helpen me om te herkennen wat er gebeurt, en om dit te beschouwen. Eerst bij mezelf, en het dan kenbaar te maken. ‘Ik merk op dat ik nu angst voel.’ Een zinnetje dat ik zo kan typen, maar o zo lastig vind om uit te spreken.

Taal is hierbij heel belangrijk. Een zin als: ‘ik ben depressief’ heeft een andere lading dan ‘ik heb een depressie’. Ik bén ook niet mijn angststoornis.  

Maar taal kan niet alles oplossen. Het kan inzicht geven, maar uiteindelijk draait het toch om het durven voelen. Alles wil erkend worden, ook angst, ook verdriet. De werkelijkheid doet altijd het minst pijn, ook al voelt dat op dat moment niet zo. 

Liever vals alarm dan dat de auto echt op een dag is verdwenen. 

 

prentje en de dans

‘Het accepteren van mijn angststoornis gaat nog niet zo geweldig.’ Een beetje beschaamd kijk ik naar mijn medelotgenoten in de ACT-groep. 

Zo moet het ook in een AA-bijeenkomst voelen. Ze knikken me bemoedigend toe. 

Wat zal het ook, ik gooi het er gewoon uit. 

‘In één week tijd heb ik een hypnotherapeut, een coach en een energetisch/paranormale therapeut bezocht. Ik vroeg me af of mijn angst soms uit een vorig leven komt.’ 

Nu ben ik pas echt op dreef. ‘O ja, ik heb ook gekeken of een lage dosering antipsychotica iets zou kunnen doen.’ 

‘En?’, vraagt er iemand belangstellend. 

‘Het voelde vooral alsof er een bom implodeerde in mijn hoofd.’ 

Schepjes”, noemen ze dit bij ACT. 

Elke keer weer opnieuw zoeken naar een oplossing. Een nieuwe therapie, een nieuw medicijn. Ondertussen wordt je kuil steeds dieper. 

Ik zie het wel, ik snap het ook; maar o wat is het moeilijk om níet datgene op te lossen wat je zo ontzettend in de weg zit. 

Ik wil niets liever dan mijn leven terug. Mijn fijne baan weer oppakken, mijn lieve collega’s omhelzen die me nog steeds regelmatig laten weten dat ze me niet zijn vergeten. 

Plezier maken. 

Overgave. Niet tegen de angst vechten. Want eigenlijk vecht je dan tegen jezelf. En winnen kun je dan dus nooit.

Uit handen geven. In Gods handen geven. 

Er is geen enkele zekerheid in dit leven. 

En elke dwanghandeling is een schijnillusie. 

‘Als je de oorzaak hebt gevonden van je dwangstoornis, zijn je problemen dan ook weg?’ Kijk, dit is het goede van groepstherapie. Je kunt elkaar een spiegel voorhouden omdat er zoveel herkenbaarheid is. Of juist helemaal niet, en dan is dat ook leerzaam. Zo kan het óók. 

Bewegen naar de persoon die je wilt zijn. 

Misschien is het wel de persoon die je bent kwijtgeraakt, omdat de angst steeds harder ging schreeuwen. Alle gevoelens willen immers worden erkend. Dansen met de angst, in plaats van hem negeren. 

Dan komt er een moment dat hij moe is en gaat zitten. En kan ik weer gaan zwieren met alle dingen waar ik gelukkig van word: schrijven, vormgeven, fotograferen, illustreren. 

Léven. 

prentje en de strijd

🧼 'Ga er maar even tussendoor', zegt het meisje in de wc bij Altrecht dat haar handen staat te wassen of haar leven ervan af hangt. 'Waarschijnlijk ben jij eerder klaar.'
En voor haar vóelt het waarschijnlijk ook of haar leven ervan af hangt. Ik wil haar iets bemoedigends zeggen, duidelijk maken dat ik weet hoe ze zich voelt. Maar ik vind de woorden niet.

💊 Misschien omdat ik zelf nog midden in mijn eigen proces zit. Ik heb daar immers ook een afspraak met een psycholoog. Om te praten over de teleurstelling dat de medicatie waar ik zó op had ingezet, niet is aangeslagen. De strijd die ik dagelijks voel tegen mijn hashtag#ocd.

👩‍💼 Mijn verlangen om weer te gaan werken, om weer een 'normaal' leven te kunnen voeren. Niet meer alleen maar 'overleven'.
'Probeer dingen te doen waar je energie van krijgt', adviseren mensen me. En dat probeer ik ook. Ik haal de troost uit kunst en creatieve cursussen. Maar hoe leg ik uit dat dit me ook triggers oplevert?

🐙 Dat ik weer een hashtag#paniekaanval krijg als de cursusleider vertelt dat ze het bouwmateriaal waarmee ik net de poten bewerk van mijn keramieken octopus op straat heeft gevonden? En hoe ik dan moet vechten om niet daarna al mijn spullen dwangmatig schoon te maken?

🫢 'Deel je dat dan ook?', vraagt mijn vriend belangstellend. Het is niet eens in me opgekomen. Zo gewend als ik ben om dit in mijn eentje te ondergaan. Met de verdrietige gedachte dat ik de komende tijd hier weer continu mee bezig ben in mijn hoofd. ChatGPT blijf bestoken omdat ik de veiligheid niet in mezelf kan vinden. Mijn innerlijke kind nog steeds niet heb kunnen geruststellen. Hoe vaak heb ik niet gezegd dat ik de hashtag#schaamte voorbij ben? Iets zeggen en doen blijven twee verschillende waarheden.

🥷 Ik blijf vechten. Ondanks de slapeloze nachten, de kilo's die ik weer ben verloren doordat de angst de hele dag de baas is over mijn lichaam en geen ruimte laat voor de reguliere fysieke processen. Met weer nieuwe medicatie, met weer nieuwe hoop op een leven waarin de angst geen hoofdrol meer speelt.

🐥 Dit had ik misschien allemaal tegen het meisje in de wc moeten zeggen. Hou vol; je bent niet alleen. Vijftien procent van alle mensen heeft te kampen met een hashtag#angststoornis. Ik zeg het daarom maar hier. Misschien kan ik met mijn verhaal iemand nét iets minder eenzaam laten voelen. En stimuleren om toch datgene te doen wat ons even uit het hoofd haalt.

Al is het maar vogeltjes schilderen.
hashtag